Ithimba labacwaningi eliholwa uProf. XUE Tian kanye noProf. MA Yuqian wase-University of Science and Technology of China (USTC), ngokubambisana namaqembu amaningi ocwaningo, lenze ngempumelelo ukubona kombala we- human near-infrared (NIR) spatiotemporal ngokusebenzisa amalensi okuxhumana aguqukayo (UCLs). Ucwaningo lushicilelwe ku-inthanethi ku-Cell ngoMeyi 22, 2025 (EST), futhi lwafakwa ekukhishweni kwezindaba ngu.Cindezela Iseli.
Emvelweni, amagagasi kazibuthe ahlanganisa ububanzi obuhlukahlukene bamaza, kodwa iso lomuntu likwazi ukubona ingxenye encane kuphela eyaziwa ngokuthi ukukhanya okubonakalayo, okwenza ukukhanya kwe-NIR kudlule ekugcineni okubomvu kwe-spectrum singabonakali kithi.
Umdwebo1. Amagagasi kagesi kanye ne-spectrum yokukhanya ebonakalayo (Isithombe esivela eqenjini likaProf. XUE)
Ngo-2019, ithimba eliholwa nguProf. XUE Tian, MA Yuqian, kanye no-HAN Gang bathole impumelelo ngokujova ama-nanomaterials aguqukayo kuma-retina ezilwane, okwenze ukuba kube neso lokuqala ngqa ukubona isithombe se-NIR esincelisayo ezilwaneni ezincelisayo. Kodwa-ke, ngenxa yokusebenza okulinganiselwe komjovo we-intravitreal kubantu, inselele enkulu yalobu buchwepheshe isekunikezeni amandla umbono womuntu wokukhanya kwe-NIR ngezindlela ezingahlaseli.
Amalensi okuxhumana athambile abonisa ngale enziwe ngezinhlanganisela ze-polymer ahlinzeka ngesixazululo esigqokekayo, kodwa ukuthuthukiswa kwe-UCL kubhekene nezinselele ezimbili eziyinhloko: ukufeza ikhono lokuguqula eliphumelelayo, elidinga ukuguqulwa okuphezulu kwe-nanoparticles (UCNPs), nokugcina ukukhanya okuphezulu. Kodwa-ke, ukufaka ama-nanoparticles kuma-polymers kushintsha izici zabo ezibonakalayo, okwenza kube nzima ukulinganisa ukugxila okuphezulu nokucaca okubonakalayo.
Ngokulungiswa kwendawo yama-UCNP kanye nokuhlolwa kwezinto ze-polymeric ze-refractive-index-matched polymeric, abacwaningi bathuthukise ama-UCL afinyelela ukuhlanganiswa kwe-UCNP okungu-7–9% kuyilapho egcina ukukhanya okungaphezu kuka-90% ku-spectrum ebonakalayo. Ngaphezu kwalokho, ama-UCL abonise ukusebenza kwe-optical okwanelisayo, i-hydrophilicity, kanye ne-biocompatibility, nemiphumela yokuhlola ebonisa ukuthi kokubili amamodeli we-murine nabagqoki babantu abakwazanga ukubona ukukhanya kwe-NIR kuphela kodwa futhi bahlukanise ama-frequency ayo esikhashana.
Okuhlaba umxhwele nakakhulu, ithimba locwaningo liklame isistimu yezibuko zamehlo ezigqokekayo ezihlanganiswe nama-UCL kanye nesithombe esibonakalayo esithuthukisiwe ukuze sinqobe umkhawulo wokuthi ama-UCL avamile ahlinzeka abasebenzisi ngombono ongemuhle wezithombe ze-NIR. Le ntuthuko yenza abasebenzisi bakwazi ukubona izithombe ze-NIR ezinokulungiswa kwendawo okuqhathaniswa nokubona ukukhanya okubonakalayo, okuvumela ukuqashelwa okunembe kakhudlwana kwamaphethini e-NIR ayinkimbinkimbi.
Ukuqhubeka nokubhekana nokusabalala kokukhanya kwe-NIR okunezimboni eziningi ezindaweni zemvelo, abacwaningi bashintshe ama-UCNP endabuko bafaka ama-UCNP e-trichromatic ukuze bathuthukise amalensi othintana naye we-trichromatic upconversion (tUCLs), okwenze abasebenzisi bakwazi ukuhlukanisa ubude obuthathu obuhlukene be-NIR futhi babone i-spectrum yombala ye-NIR ebanzi. Ngokuhlanganisa imininingwane yombala, yesikhashana, kanye nendawo, ama-tUCL avumele ukuqashelwa okunembile kwedatha enekhodi ye-NIR enezinhlangothi eziningi, enikeza ukukhethwa kwe-spectral okuthuthukisiwe namandla okulwa nokuphazamiseka.
Umdwebo 2. Ukubonakala kombala kwamaphethini ahlukahlukene (izibuko ezilingisayo ezilingisayo ezinezibukeli ezibonisayo ezihlukene) ngaphansi kokukhanya okubonakalayo kanye ne-NIR, njengoba kubukwa ngesistimu yezibuko zamehlo ezigqokekayo ezihlanganiswe nama-tUCL. (Isithombe esivela eqenjini likaProf. XUE)
Umfanekiso wesi-3. Ama-UCL anika amandla umbono womuntu wokukhanya kwe-NIR kubukhulu besikhashana, bendawo, nobukhromatic. (Isithombe esivela eqenjini likaProf. XUE)
Lolu cwaningo, olubonise isixazululo esigqokekayo sombono we-NIR kubantu ngama-UCL, lunikeze ubufakazi bombono wokubona kombala we-NIR futhi lwavula izinhlelo zokusebenza ezithembisayo kwezokuphepha, ezimelene nomgunyathi, kanye nokwelapha ukuntula ukubona imibala.
Isixhumanisi sephepha:https://doi.org/10.1016/j.cell.2025.04.019
(Kubhalwe ngu-XU Yehong, SHEN Xinyi, Kuhlelwe ngu-ZHAO Zheqian)
Isikhathi sokuthumela: Jun-07-2025